مزار شیخ ریاحمزار شیخ ریاح، در منطقه جلام در شرق سامرای عراق قرار دارد. این مزار به شیخ ریاح شهرت دارد و نویسنده کتاب تاریخ سامرا آن را منسوب به ریاح بن حارث بن ربیعه از یاران امام علی (علیه‌السّلام) می‌داند؛ لکن این انتساب حس و گمان است و درباره شخص مدفون در آن نمی‌توان با قاطعیت سخن گفت. ۱ - مدفون در مقبرهدر منطقه جلام در شرق سامرا، گنبدی وجود دارد که به شیخ ریاح شهرت دارد و درباره شخص مدفون در آن، اطلاعی در دست نیست، تنها نویسنده کتاب تاریخ سامرا احتمال داده است که صاحب این مزار، ریاح بن حارث بن ربیعه، از یاران امام علی (علیه‌السّلام) باشد که در برخی کتب رجال شیعه، به وی اشاره شده است. [۱]
سامرائی، يونس شيخ ابراهيم، تاریخ مدینة سامراء، ج۳، ص۱۳۹.
البته نام این شخص در منابع، به اختلاف، به‌صورت رباح یا ریاح ضبط شده است.۲ - معرفی اجمالی«برقی» در رجال خود، ریاح و برادرش عبدالله، فرزندان حرث از قبیله بکر بن وائل را در شمار اصحاب امیرمؤمنان (علیه‌السّلام)، ذکر کرده است. فیروزآبادی نیز ذیل ماده «روح»، از وی به نام ریاح بن حرث، یاد کرده و او را از تابعان دانسته است. [۳]
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۲۲۱.
صاحب تاریخ بغداد نیز از شخصی به نام ریاح بن حارث نام برده که قابل انطباق بر همین شخص است و درباره‌اش نوشته است که او، از علی (علیه‌السّلام) و حسن بن علی (علیه‌السّلام) و سعید بن زید، حدیث شنیده و صدقة بن مثنی، حسن بن حکم نخعی، حرملة بن قیس و دیگران، از وی حدیث نقل کرده‌اند، گفته می‌شود که او، دو بار با عمر بن خطاب، به حج رفت. سپس در ادامه از وی، بخشی از خطبه امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) را در مدائن، نقل کرده است. به هرحال، در منابع تاریخی، درباره محل وفات و دفن ایشان، اطلاعی در دست نیست و نظر صاحب تاریخ سامرا تنها حدس و گمان است و درباره انتساب مزار شیخ ریاح به این شخص نمی‌توان با قاطعیت سخن گفت. ۳ - پانویس
۴ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره شیخ ریاح»، ج۱، ص۵۳۹. |